Engelli Çocuklarda Beslenme
Beslenmeye bağlı sorunlar; sağlıklı çocukların %25-30’unda görülürken, engelli çocukların %30-80’inde görülmektedir. Sağlıklı çocuklarda geçici olan beslenme sorunları, engelli çocuklar için kalıcıdır.
Engelli çocuklarda; ağız yolu ile uygun çeşitte ve yeterli miktarda besin tüketmelerindeki güçlük beslenme bozukluğuna yol açar. Engelli çocuklarda; yemeği reddetme, yemek seçme, yedikten sonra kusma, ihtiyacının altında yemek, yutamamak, diliyle itmek, besinleri ağızda uzun süre tutmak gibi sorunlar görülür.
Besin Alımını Zorlaştıran Etmenler
Besini ağzına götürememe, kendi başına yemek yiyememe
Kabızlık (yeterli posa tüketememesi nedeniyle)
Yemeği geri çıkarma ve dişleri sıkma, zor çiğneme
Besin yutmada zorluk
Besin çiğnemede zorluk
Engelli çocukların büyük bir kısmı; yardımla yemek yer, yedikten sonra kusar, yutma sorunu olduğu için besinler soluk borusuna kaçar. Uzayan yemek saatleri ve anne çocuk açısından mutsuz zamanlardır. Motor bozukluğun derecesine göre yeme ve beslenme sorunları değişkenlik gösterir.Yeme bozukluğu olan engelli çocuklarda; genellikle boy kısalığı, kas ve yağ dokusunun azlığı dikkati çeker.
Engelli çocuklarda iki tür beslenme bozukluğu vardır.
Obezite: Alınan enerjinin harcanan enerjiden az olması sonucu oluşur. Kronik beslenme yetersizliğinin en önemli göstergesi olan boy kısalığı, uzun kemiklerdeki gelişme geriliği ve fiziksel aktivitenin az olması obezite sorununu gündeme getirmiştir.
Malnütrisyon: Gereksinim duyulan besinlerin (en önemlisi proteinlerin ) uzun süre eksik alınmasıdır. Kas problemleri , kaslarda güçsüzlük, yürüyememe gibi nedenlerle hareket azlığı olan bu çocuklar da protein yetersizliğiyle birlikte gelişme geriliği başta gelen sorunlardır. Büyüme gelişme geriliği gösteren ve kötü beslenme tablosu gelişmiş çocuklardır.
Malnütrisyonun sonuçları şunlardır:
İşlevsel kapasite düşer.
Fiziksel aktivite azalır.
Sindirim sorunları yaşanır
Bağışıklık sistemi olumsuz etkilenir.
Psikoloji bozulur, yaşam kalitesinde kötüleşme gözlenir.
Büyüme ve gelişme yavaşlar.
Hastalığın maliyeti artar.
Engelli çocuklara “ Beslenirken ve besin tüketiminde yetersizlik “nedeniyle beslenme desteği gereklidir.Hangi Durumlarda Beslenme Desteği Verilmelidir?
Aşırı kas kaybı olanlara,
Protein enerji yetersizliği olanlara,
Fizik tedavi yardımı alanlara
Çocuğun hiçbir hareketi yapamadığı durumlarda
Sık hastalanma durumunda
İlgisizlik ve besin alımındaki zorluklarda
Hastane de yatma zamanlarının arttığı durumlar da Diyetisyen tarafından Beslenme Desteği verilmelidir.
Genel beslenme yetersizliklerinde, besin tüketiminin azaldığı durumlarda, sık enfeksiyon ve kas gücünün azaldığı durumlarda, büyüme geriliği ve anoreksi durumlarında artan protein gereksinmesini karşılayabilmek için hazır ürünlerde dahil olmak üzere çocuğa uygun beslenme programı yapılmalı ve diyetisyen tarafından takibi de yapılmalıdır.
Sonuç ve Öneriler
1- Günlük öğün sayısı arttırılmalı,
2- Gece beslenme desteği verilmeli,
3- İyi kalite protein içeren besinler ile vitamin ve mineral desteği sağlanmalı,
4- Gerekli durumlarda besin alımının zorluğu nedeniyle mide veya burundan takılan tüplerle beslenmelidir
5- Yeterli enerji içeren, vücutta yapılmayan maddeler (elzem yağ asitleri ve bazı vitaminler) eklenerek, kayıpları karşılamaya yetecek miktarda su ve organik maddeler içeren ve vücut proteinlerinin korunmasını sağlayacak miktarda aminoasit sağlayan dengeli bir diyet verilmelidir.
Beslenme tedavisinin başarılı bir şekilde uygulanmasında, Anne-baba ile diyetisyen arasında gerçek bir iş birliği kurulması önemli bir rol oynar.