Çocuk İstismarı ve Korunmanın Yolları

Dünya Sağlık Örgütü; çocuk istismarını şöyle tanımlar: "Çocuğun sağlığını, fiziksel ve psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek ya da bilmeyerek uygulanan tüm davranışlar çocuğa kötü muameledir.”

Yapılan araştırmalar göstermiştir ki; İstismar olgularının %70'ini küçük yaş grubu (10 Yaşından küçükler) oluşturmaktadır; İstismarcıların %96'sı erkektir ve %80'i de çocuğun tanıdığı birisidir.

Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde çocukları ihmal etmek İstismar kapsamında değerlendirilir ve adli yaptırımlar uygulanır. Türkiye’de ise “İhmal” suç değildir ancak çocuğun kurum bakımına alınması için sebeptir. İhmal; çocuğun bakım, korunma ve eğitim gibi gereksinimlerinin karşılanmaması ya da eksik bırakılmasıdır.

Yine Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde çocuklar için çalışan yardım kuruluşlarına nasıl ulaşacakları çocuklara eğitim yaşantılarının başından beri öğretilir. Ancak ülkemizde çocukların kendilerine yardım edecek kurumlar hakkında eğitim yoktur.

Dünyada çocuk istismarı %1 ila %10 arasında değişirken, Türkiye'de bu oran %10 ila %53 arasındadır. Tüm dünyada her 5 çocuktan 1’inin bir istismar çeşidine maruz kaldığı bilinmektedir.

İSTİSMAR ÇEŞİTLERİ

Fiziksel istismar - Fiziksel istismar çocuğun fiziksel zarar görmesiyle ortaya çıkar. Genelde ebeveynden zarar gören çocuğun tıbbı yardıma geç başvurulması ve eski yaraların çokluğu ile anlaşılabilir. Fiziksel istismarın yinelenme oranı %20'dir.

Cinsel istismar - Çocukların cinsel yollarla istismar edilmesidir. İntihar girişimi, okuldan kaçma, asosyal davranış bozuklukları, yetişkinlerin cinsel davranışlarını aşırı taklit etme, Kendini ifade ettiği yollarda cinselliğe ve cinsel organlara vurgu , altını ıslatma, büyük tuvaletini kaçırma, uyku bozuklukları, Nedensiz ağrılar, depresyon, aşırı kilo alma, bedenen rahatsızlık ve tiksinti duyma, Evden kaçma, madde kullanımı ve bağımlılığı, kendine zarar verme, çalma ve intihar düşünceleri en önemli belirtilerdir.

Duygusal istismar - Çocuğun psikolojik olarak sözel yolla istismar edilmesidir. Azarlama, hakaret etme, küçümseme, tehdit etme, suçlama, çocuğa küsme, yokmuş gibi davranma, çocukla alay etme duygusal istismarlardan bazılarıdır. İstismar tiplerinden biri tek başına olabileceği gibi, birden fazlası aynı çocukta var olabilir. Özellikle duygusal istismar hemen hemen her zaman diğer istismar tipleriyle beraber görülür.

Bilerek zarar verme - Tipik olarak anneler sorumludur. Anne ya da babanın çocuğa bilerek isteyerek zarar vermesidir.Elinin yanmasına göz yummak, düşürmek vs. Bu davranıştan sonra çocuklar genellikle tıbbı yardım alırlar.

İÇ ÇAMAŞIRI KURALI

İç Çamaşırı Kuralı, anne_baba ve bakıcıların, çocuklara, vücutlarının hangi kısımlarına başkalarının dokunamayacağını, böyle bir durumda nasıl davranmaları ve kimden yardım istemeleri gerektiğini açıklamalarında yardımcı olacak basit bir kuraldır.

Kural çok basittir; başkaları çocukların iç çamaşırlarına ve içinde kalan kısımlarına dokunmamalıdır. Çocuklar da aynı şekilde başkalarının bu kısımlarına dokunmamalıdır. İç Çamaşırı Kuralı, anne-baba ve bakıcıların çocuklarıyla diyalog kurmalarına yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuştur. Bu kural, cinsel istismarı önlemeye yönelik çok etkili bir araçtır.

Çocuklarla iyi iletişim cinsel istismarı engellemenin anahtarıdır. İyi bir iletişim, açık olmayı; kararlılıkla hareket etmeyi; dürüst, dostça ve aşağılamayan bir atmosfer yaratmayı gerektirir.

İç Çamaşırı Kuralı size çocuğunuzla iletişim kurmada yardımcı olabilir. Çocuğa her yaşta “İç Çamaşırı Kuralı” öğretilebilir, çünkü her yaştan çocuk istismara maruz kalabilir.

Bu konuyu çocuğunuzla konuşmaktan rahatsızlık duyuyorsanız, lütfen şunu aklınızdan çıkarmayın; bir çocuğun bu konu hakkında konuşması, bir yetişkinin aynı konu hakkında konuşmasından muhtemelen çok daha zordur.

İç Çamaşırı Kuralı 5 önemli noktayı öğretmiş olur:

1. Vücudunuz size aittir. Çocuklara vücutlarının kendilerine ait olduğu ve hiç kimsenin, kendi izinleri olmadan, vücutlarına dokunamayacağı öğretilmelidir. Çocukların, sevdikleri bir insandan gelse bile, bir öpücüğü veya bedensel teması reddetme hakları vardır. Çocuklara, uygunsuz bedensel temasa karşı derhal ve kesin bir biçimde “Hayır” demeleri, güvenli olmayan durumlardan kaçınmaları ve bunu güvendikleri bir yetişkine anlatmaları öğretilmelidir. Çocuklara, birileri bu konuyu ciddiye alıncaya kadar ısrar etmeleri gerektiğinin vurgulanması önemlidir.

2. İyi bedensel temas - kötü bedensel temas: Çocuklar, uygun ve uygunsuz bedensel temasın farkını her zaman ayırt edemeyebilirler. Bu sebeple, çocuğa, bir başkasının onun vücudunun özel kısımlarına bakmasının veya dokunmasının ya da bunu istemesinin doğru olmadığını söyleyin.

İç Çamaşırı Kuralı, çocuklara çok açık, anlaşılır ve hatırlanması kolay bir sınırı öğrenmelerinde yardımcı olur; bu sınır iç çamaşırıdır. Karşılaştıkları davranışın kabul edilebilir bir davranış olduğundan emin olmadıklarında, çocukların mutlaka güvendikleri bir büyükten yardım istemeleri gerektiğini anlamaları için elinizden geleni yapın.

3. İyi sırlar – kötü sırlar: Gizlilik, cinsel istismar yapan kişilerin en sık başvurdukları taktiklerden biridir. İşte tam bu sebeple, çocuklara iyi sırla kötü sır arasındaki farkın anlatılarak bir güven ortamının yaratılması önemlidir. Çocukları endişelendiren, rahatsız eden, onları ürküten ya da üzen tüm sırlar kötü sırdır ve saklanmamalıdır; tam tersi güvenilir bir yetişkine (anne-babaya, öğretmene, polise, doktora) anlatılmalıdır.

4. Önleme ve koruma yetişkinlerin sorumluluğundadır: Çocuklar istismara uğradıklarında utanç, suçluluk ve korku duygularını yaşarlar. Büyükler, cinsellik etrafında bir tabu oluşturmaktan kaçınmalı ve çocukların üzüldükleri, endişe duydukları ve kederli oldukları anlarda hangi büyüğe başvurabileceklerini bilmelerini sağlamalıdır.

5. İç Çamaşırı Kuralı’yla birlikte ele alınacak diğer faydalı ipuçları :

Haber verme ve açıklama: Çocuklara, kendileri için bir güvenlik ağı oluşturacak büyüklerin kimlerden oluşabileceği hakkında bilgi verilmelidir. Çocuklar, bu ağ içinden güvendikleri, kendilerini dinlemeye ve yardım etmeye hazır yetişkinleri seçmeye teşvik edilmelidir.

Olayın bilinen failleri : Çoğu vakada, olayın faili çocuğun tanıdığı bir kimsedir. Küçük çocukların, kendilerini tanıyan bir kişi tarafından istismar edildiklerini anlamaları özellikle zordur. İstismarcıların çocuğun güvenini kazanmak için uyguladıkları hazırlama sürecini asla aklınızdan çıkarmayın. Çocukların, onlara hediyeler veren, onlardan bazı konuları sır olarak saklamalarını isteyen veya onlarla yalnız başına vakit geçirmek isteyen kişilerle ilgili ebeveynlerini bilgilendirmeleri, evde bir kural haline gelmelidir.

Bilinmeyen failler : Bazı durumlarda fail bir yabancıdır. Çocuğunuza yabancılarla temasla ilgili basit kuralları öğretin: “asla bir yabancının arabasına binme!”, “asla bir yabancıdan hediye kabul etme!”.

Yardım sağlama: Çocuklar, kendilerine yardımcı olabilecek meslek sahibi insanların (öğretmenler, sosyal hizmet görevlileri, ombudsmanlar, doktorlar, okul psikologları, polis görevlileri) ve yardım alabilecekleri telefon numaralarının var olduğunu bilmelidir.

ÇOCUĞUNUZUN TACİZE UĞRADIĞINI DÜŞÜNÜYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?

Kızmamanız çok önemlidir. Çocuğunuza, yanlış bir şey yaptığı duygusunu sakın yaşatmayın.

Çocuğunuzu sorguya çekmeyin. Ne olduğunu, ne zaman ve kiminle olduğunu sorabilirsiniz, ama bu olayın neden olduğunu sormayın.

Çocuğunuzun önünde üzüldüğünüzü belli etmemeye çalışın.

Çocuklar bu durumda kolaylıkla kendilerini suçlu hissedebilir ve bilgi vermekten kaçınabilirler.

Az veya muğlak bilgilere dayanarak sonuç çıkarmaya çalışmayın.

Çocuğunuzu bu konuda bir şeyler yapacağınıza dair telkin edin ve yardımcı olabilecek kimselerle, örneğin bir Psikolog, Çocuk Gelişimi Uzmanı, Sosyal Hizmet Uzmanı veya Polisle temasa geçin.

Türkiye’de cinsel şiddete maruz kalan çocuklara yardım için özel telefon hatları oluşturulmuş ve merkezler kurulmuştur. - 183 Telefon hattı, ŞÖNİM (Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri), ÇİM (Çocuk İzlem Merkezleri) - Bir çocuğun cinsel şiddet mağduru olma olasılığı varsa, size yol gösterebilecek olan bu merkezler ve telefon hatlarıyla temas kurmalısınız.